Frencel, Michał (1628–1706) & Abraham (1656–1740)
Frencel, Michał / Frentzel, Michael; tež: Brancl
* 2. (21.?) 2. 1628 Běčicy / Pietzschwitz
† 29. 6. 1706 Budestecy / Großpostwitz
Farar, rěčespytny slědźer, sobuzałožer hornjoserbskeje spisowneje rěče.
Syn herbskeho sudnika a tachantskeho šosarja; 1641–1643 gymnazij w Budyšinje, 1643–49 stipendiat Wjerchowskeje šule w Mišnu, 1649–51 studij teologije w Lipsku, 1651–62 farar w Kózłom a 1662–1706 w Budestecach.
Z přełoženjom sćenjow Mateja a Marka započa jeho pućrubarske dźěło na polu spisowneje hornjoserbšćiny na zakładźe Budyskeho dialekta, kiž wjercholi po dalšich edicijach we wudaću cyłeho „Noweho zakonja“ (1706, po jeho smjerći doćišćaneho).
DALŠE WOZJ.: „Dissertacio de Baptismo“, Leipzig 1651; „Postwitzscher Taufstein, oder christlich teutsch-wendische Predigt von der heiligen Taufe“, Budissin 1688; „Das Gedächtnis der Wunder Gottes“, Zittau 1697 (němskorěčny titul serbskeho wudaća); „List Romskim a Galatskim“, Budissin 1693 (přeł.); „Psalmy“, Budissin 1703 (přeł.)
ŽÓ./LIT.: Knauthe, Kirchengeschichte, str. 295-296, 427-437 a dr.; Otto, Lexikon, I, str. 359-361; K. Röseberg, Leben und Wirken Michael Frentzels … – Beiträge zur sächsischen Kirchengeschichte 39 (1930), str. 30-112; Mětšk, Studien, str. 28 a dr.; F. Kaulfürst: Studije k rěči Michała Frencla, Budyšin 2012 (Schriften des Sorbischen Instituts = Spisy Serbskeho instituta; 55)
Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984
Frentzel, Abraham; tež: Frencelius
* 19. 11. 1656 Kózło / Kosel (Niesky)
† 15. 4. 1740 Schönau pola Berzdorfa
Farar, magister, wuznamny sorabist, domiznowědnik a stawizniski slědźer.
Syn Michała Frencla; gymnazij w Budyšinje, 1679–82 studij teologije we Wittenbergu; 1682–84 domjacy wučer w Lichanju, 1684–86 farar w Husce a 1686–1740 w Schönauje.
F. sta so z najpłódnišim a najbóle wjelestronskim serbskim slědźerjom doby rozswětlerstwa. Hačkuli bě F. daloko přez hranicy łužiskeju markhrabinstwow znaty wědomostnik, bě jemu jenož we wuwzaćnych padach popřate, rezultaty swojeho slědźerskeho a zběraćelskeho prócowanja w ćišću publikować. Samo tajke dźěła encyklopediskeho raza kaž „Historja naturalis Lusatiae Superioris“, wobjimaca 1660 stron, abo ludowědnje njenarunujomna „Historia populi et rituum Lusatiae Superioris“ wostachu w rukopisu. Z rěčewědno-słownikarskeho kompendija „De originibus linguae Sorabicae“ wuńdźechu w ćišću jenož dźěle I do IV (1693–1696 w Budyšinje a Žitawje). Wjetšinu nimoměry bohateho jeho rukopisneho zawostajenstwa chowatej dźensa bibliotece w Zhorjelcu a Žitawje.
DALŠE WOZJ.: „De diis Slavorum et Soraborum in specie“ – Scriptores rerum Lusaticarum 1719
ŽÓ./LIT.: A. Muka, Frenceliana, I – Časopis Maćicy Serbskeje 33 (1880), str. 36-44; II – Časopis Maćicy Serbskeje34 (1881), str. 69-78; III – tež tam, str. 117-121; IV/V/VI – Časopis Maćicy Serbskeje 35 (1882), str. 22-52; S. Stachowski, Język gornołużycki w „De originibus linguae Sorabicae“ Abrahama Frencla, Wrocław 1967; Mětšk, Studien, str. 70-94; Jan Petr, Abraham Frencl, 1989
Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wud. wot: Jan Šołta, Pětr Kunze a Franc Šěn, Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 1984