Měznik: Delnjoserbska publicistika dospołnje digitalnje přistupna

68 lětnikow Casnika, 3400 jednotliwych wudaćow digitalizowane

Delnjoserbski dźenik “Nowy Casnik” a jeho historiske předchadniki pod wšelakimi titulemi (z tuteje přičiny přesahowacy “Casnik” mjenowany) wot lěta 1848 buchu dospołnje digitalizowane a steja za zjawnu korpusowu rešeršu w rěčnym portalu Serbskeho instituta pod dolnoserbski.de k dispoziciji.

“Nětko je nimale cyły Casnik we wysokej kwaliće digitalnje přistupny. Z tym smy wažny měznik po puću k dospołnemu digitalizowanju docpěli” tak nawoda projekta a direktor instituta prof. dr. Hauke Bartels. Předewzaće zmóžniło je spěchowanje załožby VolkswagenStiftung přez projekt Integrated Digital Sorbian Studies.

W tutych, zjawnosći přistupnych, nowinarskich tekstach zamóže wužiwar wěste słowa, wurazy abo kombinacije słowow pytać, zo by wuslědźił, kak so rěč wužiwaše. Wyše toho skići korpusowe pytanje informacije wo tym, hdy so wěste temy prěni raz zjawnje diskutowachu, hdy wosoby prěni raz zjawnje wustupichu abo hdy so nałožki w kotrych wsach a městach hajachu.

Nowy “korpus nowin 1947–2016” wopřijima 68 lětnikow, to rěka 3400 jednotliwych wudaćow tydźenskich nowinow “Nowy Casnik”. W tekstach, kotrež so w naročnym dźěle wobdźěłachu, zamóže wužiwar z pytanjom za zakładnej formu wšitke flekciske formy a pisanske warianty wuslědźić. Z tym je přistup k datam bjez wjetšich zadźěwkow móžny. Starši dźěl delnjoserbskeho tydźenika je hižo wot lěta 2022 přistupny – w formje korpusowych tekstow, kiž móžeće z pytanskej funkciju wužiwać (www.dolnoserbski.de/korpus/), kaž tež jako dźěl “Delnjoserbskeje digitalneje biblioteki” z dospołnymi tekstami (www.dolnoserbski.de/biblioteka/).

Korpusowe pytanje wudaćow po lěće 1947 prawniskich přičin dla žane dospołne artikle njepokazuje. Wuslědki pytanja pak wobsahuja dokładne podaća žórłow, kotrež zmóžnja namakanje originalnych ćišćanych wudaćow (na přikład w knihownjach). To wolóžuje mjez druhim rešerše wjesnych chronistow. Dołhi čas bě korpusowa rešerša w prěnim rjedźe dźěłowy instrument rěčespytnikow. Předležace tekstowe zběrki skića tež žurnalistam, stawiznarjam, wučerjam, šulerjam a kóždemu zajimcej komfortabelnu rešeršu.