Před sto lětami je so Europa politisce znowa rjadowała. Składnosć za to běchu hrózbne nazhonjenja Prěnjeje swětoweje wójny a z tym zwjazane wulke wočakowanja na nowy, měrniši porjad. Tak stachu so njenadźicy tež Łužiscy Serbja z wobsahom Pariskeje měroweje konferency, kotraž měješe znowarjadowanje cyłeje Europy wujednać. Jako žadachu sej w januarje 1919 sobustawojo Serbskeho narodneho wuběrka samostatny serbski stat, dźěłaše čěsko-słowakska měrowa delegacija hižo ze zapalom na memorandumje k prašenju Łužiskich Serbow, kotryž so měrowej konferency někotre tydźenje pozdźišo předpołoži. Tute w Parisu lědma wobkedźbowane a njewuspěšne předewzaće sta so přez reakciju w Sakskej z historiskim podawkom z nadregionalnym wuznamom.
Situacija w Sakskej w mjezywójnskim časom wopisuje so w njedawno wudatym zwjazku „Rozdwojeny swobodny kraj. Nowe perspektiwy na sakske stawizny w času 1918-1933“, kotryž předstaji so přez wudawaćela Mikea Schmeitznera. Sćěhuje podijowa diskusija, kotraž wěnuje so serbskemu prócowanju wo awtonomiju w lěće 1919. Štyrjo stawiznarjo rozprawjeja z najwšelakorišich perspektiwow wo podawkach, wo róli prašenja Łužiskich Serbow w čěskosłowakskej diplomatiji, wo reakcijach w Sakskej a w Němskim mócnarstwje kaž tež wo rozsudach dobyćerskich mocow na Pariskej měrowej konferency. Při tym so diskutuje, čehodla so žana z tehdyšich idejow – zjednoćenje sakskeje a pruskeje Łužicy, čěskosłowakska interwencija a aneksija abo samostatny serbski stat – zwoprawdźiła njeje.
10. meje 2019, 18:00 hodź. Serbski dom, Póstowe naměsto 2, 02625 Budyšin
Diskutuja:
dr. Annett Brězanec, historikarka a archiwarka, wjednica Serbskeho kulturneho archiwa w Serbskim instituće;
dr. Clemens Heitmann, historikar a archiwar, nawoda projekta „Digitalny archiwny portal k stawiznam Serbow 1918-1945“ w Serbskim instituće;
dr. René Küpper, historikar, kurator w teamje wustajeńcy Załožby za ćěkańcu, wuhnaće, wujednanje, Berlin;
prof. dr. Mike Schmeitzner, historikar w Instituće Hanny Arendt za slědźenje wo totalitarizmje, wurjadny profesor Drježdźanskeje TU;
Moderacija:
dr. Jana Piňosová, historikarka, wjednica projekta „Serbska Łužica – sony a rumy narodneje mjeńšiny wot 1918 do dźensnišeho“ w Serbskim instituće
Zastup je darmotny. Wo přizjewjenje hač do 8. meje 2019 pod
1918@serbski-institut.de so prosy.
Tute zarjadowanje so sobu financuje z dawkowymi srědkami na zakładźe hospodarskeho plana, wobzamknjeneho přez zapósłancow Sakskeho krajneho sejma.
Download wuwěšk