AKTUALNE

Pó tśilětnej projektowej fazy prezentěrujo dorostowa slěźaŕska kupka TU Drježdźany a Serbskego instituta w Budyšynje wuslědki swójogo źěła

Dnja 14.6.2019 wótmějo se na žurli Serbskego domu w Budyšynje wót zeg. 10:00 do 17:00 skóńcna konferenca ESF-projekta „Wěda wó Serbach“. Interdisciplinarna kupka sedym dorostowych wědomnostnicow a wědomnostnikow jo tśi lěta slěźiła w kooperaciji ze Serbskim institutom Budyšyn wó temach serbskeje rěcy a kultury a wó digitalizěrowanju serbšćiny.
Nejwažnjejšy wuslědk projekta jo (popularno)wědomnostny informaciski portal SORABICON, kótaryž jo kupka wuwijała. Wón buźo w pśichodnosći centralna seśowa resursa za pśistupjenje zawěsćonych wědomnostnych dopóznaśow wó rěcy, stawiznach a kulturje Serbow za zajmowanu šyroku zjawnosć. Prědne wopśimjeśa su wuslědki slěźenja z jadnotliwych projektow kupki „Wěda wó Serbach“ a pśinoski „Serbskego kulturnego leksikona“.
Na konferency buźo móžno se z pomocu pśednoskow wopóznaś ze slěźenjami dorostowych wědomnostnicow a wědomnostnikow. Druge śěžyšćo twórje pśinoski wó wědomnostnej strategiji digitalizěrowanja w Sakskej a pla Serbow. Na kóńcu prezentěrujo se ako wjerašk SORABICON.

Zarědowanje wótmějo se w nimskej a górnoserbskej rěcy. Simultane pśestajowanje do nimšćiny jo zarucone. Njejo notne se do togo pśizjawiś.

Kontakt: Robert Lorenc

download program

Prědne śišćane górnoserbske knigły, Mały katechismus Mjertyna Luthera w pśełožku Hodźijskego fararja Wěcława Warichiusa, su wujšli 1595, w drugem nakłaźe 1597, we śišćaŕni Wolrabowych w Budyšynje. W slědnych pśisamem sto lětach njejo žedna z górnołužyskich bibliotekow toś to źěło wobsejźeła. Něnto jo se Serbskej centralnej bibliotece (SCB) pśi Serbskem instituśe Budyšyn zglucyło, z priwatneje ruki kupiś wudaśe z lěta 1597. Jadna se wó eksemplar, kótaryž jo w slawistiskem slěźenju znaty a póchada ze zběrki fararja Bogacesća Bjedricha Ponicha (1761-1826). Ten jo zběrał pódla rukopisow wósebnje śišćane serbske knigły a jo tak natwarił drogotnu mału biblioteku. Pó jogo smjerśi jo Handrij Lubjeński zběrku knigłow za tśi tolarje kupił za Serbske prjatkaŕske towaristwo Sorabija w Lipsku. Nejpjerwjej su ju chowali w sakristaji Cerkwje swětego Michała w Budyšynje. Kóńc 1920tych lět su knigły pśišli do Lipska, do domu towaristwa Sorabije. Pó drugej swětowej wójnje su Sorabiju wuswójli a jej dom wótewzeli. Sowjetske trofejowe brigady su konfiscěrowali nanejmjenjej źěły biblioteki. Do źinsajšnego njejo jasne, źo zbytne wobstatki su wóstali.
Něźi 25 starych śišćow jo Serbska centralna biblioteka w lětoma 1957 a 1961 w lipšćańskich antikwariatach kupiła. Teke w slědnych lětach jo se zglucyło, jadnotliwe knigły z Ponichoweje biblioteki pśispóraś. Z Małym katechismusom z lěta 1597 w pśełožku Warichiusa jo SCB w Budyšynje sebje něnto mógał wudobyś knigły ze signaturu PB 1 (Ponichowa biblioteka 1). W zwězku se namakaju dodatne rukopisne zapise z tekstami k dupjenju a kjarližami. Wót lěta 1972 stej zewšym jano dwa eksemplara togo wuźěła w bibliotekach dopokazanej: wudaśe 1595 we Wolfenbüttelskej bibliotece wójwody Awgusta a wudaśe 1597 w Zwickauskej bibliotece radneje šule.
.‎

Mały rěd, čo. 30 : "Ortschaftsnamen im angestammten Siedlungsgebiet der Sorben/Wenden im Land Brandenburg - Mjenja wobydlenišćow w starodawnem sedleńskem rumje Serbow w kraju Bramborska" wot Fabiana Kaulfürsta und Měta Nowaka

Mały rěd, čo. 31 : "Verflechtungsraum Lausitz. Böhmisch-ungarische Exulanten und Lausitzer Sorben. Begegnungen und Beziehungen im 18. Jahrhundert" wot Lubiny Malinkoweje.‎
.‎

Skóńcna konferenca serbskeje studije „Serbskej rěcy: wopyty rewitalizacije we wšakima politiskima systemoma” we wobłuku projekta SMiLE (Sustaining Minoritized Languages in Europe), spěchowany wót Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage a zaměstnjony na Serbskem instituśe w Budyšynje wótmějo se 31. maja 2019 wót 13.00 do 18.00 góź. w budyšyńskem Serbskem domje.
Prezentuju se nejwažnjejše dopóznaśa wó minjonych a aktualnych procowanjach wó wóžywjenje serbskeju rěcowu. Konferenca dajo wobźělnikam góźbu, aby mjazy sobu wuměnjali swóje mysli wó połoženju górno- a dolnoserbšćiny, wó aktualnych aktiwitach Sakskeje a Bramborskeje ako teke Serbow samych za spěchowanje serbskeju mjeńšynoweju rěcowu a aby diskutěrowali, co jo nuznje trjebne, aby se wobchowałej a dalej wuwijałej.
Konferencu wótwórijo dr. Mary S. Linn, kuratorka za kulturnu a rěcnu rewitalizaciju na Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage, Washington D.C. a direktorka programa SMiLE. Wóna pśedstajijo nejwažnjejše zakłady a zaměry programa. Intensiwny połdnjowny program konferency wobpśimujo głownu prezentaciju projektoweju wjednicowu dr. Cordule Ratajczakoweje a prof. dr. Nicole Dołowy-Rybińskeje wó rěcnej politice a rěcnem planowanju w Górnej a Dolnej Łužycy. Pśizamknu se dokradna diskusija a dwě prezentaciji projektoweju sobuźěłaśerjowu Aleny Pawlikojc a Gregora Kliema wó rěcnej praksy w Górnej a Dolnej Łužycy, wósebnje wusměrjonej na młodu generaciju. Drugi źěł konferency zaběra se ze šulskim systemom mjeńšynowych rěcow. Gósća konferency prof. Bernadette OʻRourke (Heriot-Watt-uniwersita Edinburgh) a Alejandro Dayán-Fernández (doktorand Heriot-Watt-uniwersity, Edinburgh), kótarejž slěźitej na pólu galicišćiny w Špańskej, pśedstajijotej swójej analyzy wó imersiwnem projekśe Semente, kótaryž su w lěśe 2011 rěcne aktiwisty z měsćańskego miljeja iniciěrowali. Pśizamknjo se diskusija wó połoženju serbskorěcnego kubłanja a z togo slědujuce pśiduce wupominanja.
Prezentacije budu w górnoserbskej, dolnoserbskej a engelskej rěcy. Simultany pśełožk do nimšćiny se póbitujo.

Glědajucy na wobgranicowane kapacity pšosymy Was, aby swój zajm až do 6. maja z mejlku na dr. Cordulu Ratajczakowu wobkšuśili.

program
xxx‎

Serbski institut pśigótujo tuchylu swój prědny wokolnik. Mimo dotychměst pšawidłownje wuchadajucych medijowych wózjawjenjow informěrujo pótom teke wěcejrěcny wokolnik wó slěźenjach a projektach w domje, wó wubranych zarědowanjach a publikacijach kaž teke wó zajmnostkach z biblioteki a archiwa. W pśichodnosći wuchada wokolnik dwójcy abo tśi raze wob lěto. Archiw wokolnikow pśistupnja se na našom webowem boce. Zajmce, ako kśě wokolnik aboněrowaś, daś se na našom internetowem boce pśizjawiju . Jo kuždy cas móžno se wótzjawiś. Prědne wudaśe wujźo hyšći w decembrje.
cc‎