Informacije w lochkej rěči

Witajće w Serbskim instituće.
Němsce řěka to: Sorbisches Institut.

Smy pisali tutón dźěl našeje stronu w lochkej rěči.
Njech ju wjele ludźi rozumja.

Što je Serbski institut?

Serbja bydla w Sakskej a Braniborskej.
Je jich něhdźe 60.000 čłowjekow.
Serbja maja dołhe stawizny a swójske nałožki.
A woni rěča swójska rěč: serbšćinu.
Serbšćina rozdźěli so do hornjoserbšćiny a delnjoserbšćiny.
Serbšćina je blisko přiwuzna druhim rěčam.
To stej na přikład čěšćina a pólšćina.

Naš institut je w Sakskej a Braniborskej.
Tu slědźa wědomostnicy a wědomostniki wo Serbach.
Chcemy přepytować, kak běše tehdy žiwjenje.
A tež kak je žiwjenje dźensa.
Za to zaběramy so ze serbskimi stawiznami, rěču a dalšimi temami.

Přeslědźamy tež dalše małe ludy a rěče w Europje.

Mamy serbsku knihownju a archiw.
Tu chowamy knihi a wažne podłožki.
Knihownja a archiw stej w samsnym domje kaž naš institut.

Pisamy knihi a nowinske artikle wo slědźerskich wuslědkach.
Organizujemy zarjadowanja a wustajeńcy w instituće.
A rěčimy z wjele ludźimi.
Chcemy jim wo našim slědźenju a wo Serbach rozprawjeć.

Serbšćina je nam cyle wažna.
Informacije na našej internetnej stronje namakaće tež serbsce.

Hdźe je Serbski institut?

Serbski institut je w Budyšinje.
Mamy běrowy tež w Choćebuzu.

W Budyšinje su:

• institut,
• knihownja a
• archiw za wažne dokumenty.

Adresa je Dwórnišćowa dróha 6.
Dom je jenož 200 metrow wot dwórnišća zdaleny.
Njeje bjez barjerow za ludźi z jězbnym stołom.
W domje su taflički za slepych a ludźi ze zbrašenjom widźenja.
Tak móža wšitko namakać.

Naš institut dóstanje nowy dom w centrumje Budyšina.
Tutón budźe bjez barjerow.
Traje pak někotre lěta, znajmjeńša hač do 2027.

Tež w Choćebuzu su naše běrowy w centru města.

Mamy tam dwě adresy:

1. Augusta Bebelowa dróha 82
2. Při hrodowej cyrkwi 2.

W samsnym domje na Augusta Bebelowej su druhe serbske zarjadnišća.
Tam móžeće so na přikład wo Serbach a jich stawiznach informować.
Dom je bjez barjerow za ludźi z jězbnym stołom.
Tam je lift.

Što namakaće na našej internetnej stronje?

Tu pokazamy, što na našej internetnej stronje w ćežkej rěči namakaće.

Meni cyle horjeka

Cyle horjeka na internetnej stronje steja wšelake sĺowa:

Móžeće na kóžde słowo kliknyć:

• LOCHKA RĚČ: Tu móžeće lochku rěč wuzwolić.
• STRONU PŘEDČITAĆ: Tu móžeće sej němske a serbske teksty předčitać dać.
• ZWOBRAZENJE: Tu móžeće pismo a kontrast powjetšić.
• HORNJOSERBSCE: Tu móžeće rěč wuzwolić. Małki płok pokaza, zo so  tam wuskakowacy meni schowa. Tam namakaće druhe rěče: němsce, delnjoserbsce a jendźelsce. Ale wšitke teksty we wšěch rěčach njedawaja.

Hłowny meni

We hłownym meniju namakaće informacije wo našim instituće.

Nalěwo widźiće naš logo.
Je přeco widźeć.
Jeli kliknjeće na njón, přińdźeće přeco na startowu stronu wróćo.

Pódla steja 6 menijowych dypkow:

• AKTUALNE
• INSTITUT
• SLĚDŹENJE
• CENTRALNA BIBLIOTEKA
• KULTURNY ARCHIW
• PUBLIKACIJE

Tam cyle naprawo widźiće dypk “PYTAĆ”.

Hdyž “PYTAĆ” njenamakaće, móžeće na mału lupu cyle horjeka kliknyć.

Tam móžeće za słowami abo mjenami pytać.
Napisajće słowo do pytanskeho pola a stłóčće na enter abo kliknjeće na lupu.

Aktualne

Tu čitaće nowosće wo našim dźěle.
Namakaće tu tež terminy zarjadowanjow.
Nimo toho steja tu informacije za nowiny.

Dalše nowosće na druhim městnje

Mastodon a Bluesky su dalše kanaly za nowostki w interneće.
Druhdy wotkrywaja slědźerjo a slědźerki něšto wosebje zajimawe.
Na přikład wo stawiznach Łužicy.
Łužica, to je kónčina w Němskej, Pólskej a Čěskej.
Wozjewimy tute teksty na swójskej internetowej stronje.
Tuta rěka pola nas “Blog”.
Klikńće tu, hdyž chceće naš blog nětko widźeć!

Móžemy Wam tež nowostki přez e-mejlku pósłać.
Druhe słowo za to je newsletter (serbsce: wokolnik).
Za njón móžeće so přizjewić. Za to hladajće w delnim meniju.
Klikńće tu, hdyž chceće so nětko přizjewić.

Institut

Tu namakaće informacije wo našim instituće a dźěle.

Pod dypkom Přistajeni je lisćina wšitkich sobudźěłaćerkow a sobudźěłaćerjow.
Hdyž na mjeno kliknjeće, slěduja dalše informacije.
Na přikład zhoniće, na kotrych projektach wědomostnicy slědźa.
Abo kotre teksty a knihi su hižo pisali.

Pod dypkom Gremije zhoniće, kak smy organizowani:

• Towarstwo: Naš institut je towarstwo. Tu widźiće, štó w towarstwje sobu dźěła.
• Kuratorij: To su politikarjo a druzy fachowcy. Woni rozsudźa wažne wěcy za institut.
• Wědomostna přirada: To su wědomostnicy, kotřiž nas poradźuja.

Pod dypkom Poskitki namakaće informacije wo našich poskitkach. Tute su:

• Rěčny kurs serbšćiny w lěću, kotryž wotměwa so kóžde druhe lěto.
• Slědźerske pobyty za wědomostnikow, kotřiž chcedźa pola nas slědźić a dźěłać.
• Rěčne poradźowanje za prašenja, kotrež maja ze serbšćinu činić.
• Praktikumy, kotrež poskićamy.

Je tež wjele dalšich informacijow.

Slědźenje

W tutym wobłuku zhoniće,
wo kotrych temach slědźimy.

Jedne ćežišćo je kulturne wědomosće.
Zaběramy so ze serbskim žiwjenjom.
Kak je so serbska kultura změniła?
A kak wupada serbske žiwjenje dźensa?

Druha wažna tema je rěčespyt.
Tu dźe wo serbšćinu.
Rozeznawamy hornjoserbšćinu a delnjoserbšćinu.
Slědźimy, kak so wobě rěči rěčitej a pisatej.
A kotre serbske dialekty eksistuja.

Zaběramy so tež z temami kaž regionalne wuwiće a škit mjeńšin.
Wobkedźbujemy žiwjenje serbskeje mjeńšiny dźensa.
A přirunujemy Serbow z druhimi mjeńšinami po cyłym swěće.
Přepytujemy, hač rozsudźa politika za Serbow derje.

Je hišće wjele druhich slědźerskich temow a wjele dalšich informacijow.

Centralna biblioteka

W našej knihowni móžeće knihi wo Serbach a jich stawiznach čitać a wupožčić.
Mamy fachowe knihi, nowiny kaž tež serbske romany a powědki.
Wjele knihow je w druhich rěčach, na přikład w pólšćinje abo čěšćinje.
Nimo toho eksistuja knihi serbskich spisowaćelow a spisowaćelkow.
Dohromady je to wjace hač 100 tysac časopisow a knihow.

Kulturny archiw

W archiwje chowamy wažne podłožki.
Woni pochadźeja wot serbskich politikarjow, wědomostnikow a wuměłcow.
Tež mnoho podłožkow towarstwow je mjez tutymi.
Wosebje zajimawych je mnoho fotow, plakatow a listow w archiwje.

Biblioteka a archiw stej zjawnej.
To rěka, kóždy móže jej wužiwać.
Za archiw dyrbiš so do toho přizjewić.
Wotewrjenske časy namakaće tu: link na „ćežku“ stronu.

Biblioteka a archiw stej w Budyšinje, w samsnym domje kaž naš institut.

Móžeće tež w interneće pohladać, kotre knihi a časopisy mamy.

Publikacije

Tu widźeće, kotre knihi a zešiwki wozjewjamy.
Mamy wjele jednotliwych knihow a prawidłownych zešiwkow.
To su na přikład:

• „Lětopis“
• „SPISY“
• „Mały rjad“

Pod dypkom online-publikacije namakaće dalše praktiske online-přiručki Serbskeho instituta.

Delni meni

Cyle deleka na našej internetnej stronje dawe dalši meni.

Tam namakaće tute informacije:

dolnoserbski.de

Tutón link wjedźe na internetnu stronu wo delnjoserbskej rěči.
Tu namakaće słowniki a wjele dalšich informacijow.
Nimo toho je wjele nahrawanjow, w kotrychž ludźo delnjoserbsce rěča.

hornjoserbsce.de

Tutón link wjedźe na internetnu stronu wo hornjoserbskej rěči.
Tu namakaće słownik a dalše informacije.

Dawa radijowe wusyłanje pola MDR.
Tam so tež wo serbskej rěči rěči.
Na přikład, kak so němske słowa do hornjoserbšćiny přełožuje.
Tute přinoški rěkaja Rěčne kućiki.
Wone so na hornjoserbsce.de hromadźa.

sorabicon.de

Tuta internetna strona informuje wo temach serbskeje kultury a stawiznow.
Prawidłownje wozjewjamy nowe wuslědki našeho slědźenja.
Eksistuje tež Kulturny leksikon.
Tu rozjasnimy přez 200 zapřijećow ze stawiznow a kultury Serbow.

blog

Na blogu wozjewjamy wjacekróć wob lěto wědomostne teksty. Ma tutu adresu: https://lausitz.hypotheses.org/.
Dźe wo stawizny Łužicy, tež w Čěskej a Pólskej.

Mastodon a Bluesky

Tež w socialnych medijach su nowosće wo našim instituće.
Našej Mastodon a Bluesky profilaj rěkataj: “@serbskiinstitut”
Klikńće rady na jedyn z dweju slědowaceju linkow:

• Mastodo
• Bluesky

Wokolnik

Rozpósćelemy wjacekróć wob lěto nowostki přez e-mejlku. To rěka tež “newsletter” (serbsce: wokolnik).
Za tutón wokolnik móžeće so tam přizjewić.

Medije

Tu steja informacije za nowinarjow.
Woni dźěłaja na přikład za nowiny, radijo a telewiziju.

Kontakt

Tu nas direktnje docpějeće.

Impressum

Tu čitaće, štó je za internetnu stronu zamołwity.

Škit datow

Tu informujemy wo datowym škiće.

Daty su informacije.

Hdyž sće na našej internetnej stronje, dóstawamy awtomatisce daty wot Was.

Na přikład:

• hdy sće na internetnej stronje był,
• z kotrym programom sće do interneta šli,
• hač maće Windows abo Mac kompjuter,
• a wjele wjace.

 

Druhdy dóstawamy tež wosobinske daty wot Was.
Na přikład, dokelž sće kontaktny formular na internetnej stronje wužiwali.

Němska a Europa matej zakonje a prawidła,
kak dyrbja so daty škitać.
Mamy so po tutych zakonjach a prawidłach.
Kak dokładnje, rozjasnjamy w menijowym dypku datowy škit: link k ćežkemu tekstej.
Tam móžeće tež Waše dokładne prawa čitać.
A hdźe móžeće so hóršić.

Mamy někoho, kiž je za datowy škit zamołwity.
Jeli maće prašenja, wobroćće so:

knjez Steve Vetter
Schanzenstr. 17
01097 Drježdźany
telefon: 0173 8947506
e-mejlka: steve.vetter@vc-datenschutz.de

Wozjewjenje wo bjezbarjernosći

Barjery su zadźěwki.
Chcemy, zo móža tež ludźo ze zbrašenjom našu internetnu stronu bjez zadźěwkow wužiwać.

Na přikład:

• slepi ludźo,
• ludźo, kotřiž špatnje widźa,
• hłuchi ludźo,
• ludźo, kotřiž trjebaja lochku rěč.

Dawaja zakonje za bjezbarjerne internetne strony.

Za nas płaća tute zakonje:

• Zakoń za inkluziju Sakska (“Inklusions-Gesetz Sachsen”)
• Zakoń za bjezbarjerne webstrony w Sakskej (“Barrierefreie-Websites-Gesetz Sachsen”)

Sće barjery na našej internetnej stronje namakał?
Tu móžeće so hóršić:

Serbski institut z.t.
Dwórnišćowa dróha 6
02625 Budyšin

Kontakt: N.N.
telefon: 03591 4972 -0
telefax: 03591 4972-14
e-mejlka: si@serbski-institut.de
internet: www.serbski-institut.de

Je tuta internetna strona bjez barjerow?

To runje přepruwujemy. Wuslědki budźemy tu wozjewić.

Što, hdyž ničo nječinimy?

Sće so pola nas hóršił, ale ničo so stało njeje?
Njemóžeće na našej internetnej stronje wšitko činić?
Začuwaće abo widźiće zadźěwki na stronje?

Potom móžeće so tu dowěrić:

Geschäfts-Stelle des Landes-Beauftragten
für Inklusion der Menschen mit Behinderungen
Durchsetzungs-Stelle
dr. Kirstin Wappler
Archiwowa dróha 1
01097 Drježdźany
telefon: 0351 564-10717
telefaks: 0351 564-10999
e-mejlka: durchsetzungsstelle@sk.sachsen.de
internet: www.durchsetzungsstelle.sachsen.de

Hdy smy tute wujasnjenje činili?

Tute wujasnjenje je wot 06.12.2021.
Smy ju naposledk 06.12.2021 přepruwowali.