Strategije wobchowanja a tworjenja serbskorěčnych rumow w přitomnosći němskorěčnych
Městno zarjadowanja: Serbski dom, 02625 Budyšin
Wužiwać serbšćinu w přitomosći tych, kotřiž serbsce njerěča, je wužadanje za wobchowanje a tworjenje serbskorěčneho ruma. We swojim přednošku chce Goro Christoph Kimura tajke strategije pola Serbow, wosebje strategije dwurěčnosće, ze sociolinguistiskeho wida systematisce předstajić a potenciale tutych strategijow k diskusji stajić.
Zasadne je móžno a trěbne tak argumentować, zo maja němskorěčni akceptować, zo so w jich přitomnosći serbuje, jeli njejsu bjezposrědnje potrjecheni. Ale wosebje w zjawnosći je tež wažne zaručić, zo móža němskorěčni wobsahej sćěhować abo sobu rěčeć. W tym zmysle su so w zašłych lětach wuměnjenje za tołmačenje a přełožowanje wuwili a polěpšili . To su wažne srědki za runoprawosć tuteju dweju rěčow. Ale simultany přełožk njeje přeco móžne, a konsekutiwny přełožk je wostudły za dwurěčnych a njemytuje dwurěčnosć.
Jako alternatiwna strategija praktikuje so w Serbach “kreatiwna dwurěčnosć”, to rěka, zo so njewospjetuje tón samsny wobsah we woběmaj rěčomaj. Tak je móžno přiměrić wurprajenja słuchacym. Němskorěčni nječuja so wuzamknjeni a wužiwanje serbšciny dóstanje nadhódnotu. Wědomje nałožować tajku kreatiwnu dwurěčnosć, móže přinošować k wuwiću žiweje dwurěčnosće, kotraž pokaza, zo ma serbska rěč woprawdźitu komunikacisku funkciju.
Wobdźělenje němskorěčnych w serbskym rěčnym rumje je tež móžno přez jich aktiwne sobuskutowanje w hižo sformulowanych serbskich tekstach kaž su to spěwy abo modlitwy. Nazhonjenja druhich mjeńšinow pokazaja, zo móže tajke wužiwanje samo być zakład rewitalizacje mjeńšinoweje rěče.
Jako dalšu strategiju, zapřijeć němskorěčnych, mjenuje Goro Christoph Kimura receptiwnu dwurěčnosć, to rěka, zo kóždy swoju rěč rěči. Tak nastanje dwurěčna komunikacja. Tež hdyž to njezwučene klinči, je to hižo z wuspěchom praktikowane w róžnych regionach w Europje. Rozšerić receptiwnu znajomosć serbšćiny mjez němskorěčnymi móže być zmysłapołny zaměr rěčneje politiki a kubłanja we Łužicu.
W přednošku chce Kimura kajkosće kóždeje strategije z konkretnymi přikładami z Łužicy a z hinašich regionow předstajić.