|
|
|
|
|
NEUIGKEITEN | PERSONALIA | TERMINE | RETROSPEKTIVE | IMPRESSUM
|
|
   
|
|
|
|
|
|
Cesćone cytarki a cytarje,
|
|
Hyšći njejsu gódy, ale juž něnto wobraźujo nam wobstawna źěłabnosć Serbskego instituta ceły rěd nowych wózjawjenjow: Na jadnom boce tradicionelnje we formje knigłow, tak rěcywědnu monografiju Thomasa Menzela wó kompleksnosći fleksije we serbšćinje (Spise, zw. 71), abo pyšnje ilustrěrowany portrej serbskego komponista Jura Mětška, ako jo slědne lěto zamrěł (Mały rěd, zw. 35, wudane wót Theresy Jacobsoweje a Paula Viebega). Na drugem boce wuchada Lětopis ako casopis za sorabistiku a pśirownujuce mjeńšynowe slěźenje pó nejnowšem primarnje online – rowno su se pód www.lětopis.de spśistupnili tśi nowe nastawki. Tejerownosći w digitalnej formje prezentěruju se mj. dr. nowe wózjawjenja na wobyma rěcnyma portaloma a na kulturowědomnostnem blogu. – Kake pśeměnjenja drje nowe lěto pśinjaso? Wjednistwo wjelikego, wobej stojnišći pśesegujucego rěcywědnego wótźělenja pśewzejo pśiduca generacija: wěcej wót togo dołojce. Howacej: Slědujśo naš wokolnik!
|
Direktor instituta, prof. dr. Hauke Bartels
|
|
|
|
|
|
|
"Njewuhojeny swět. Zničenje a wobnowjenje w bajce"
|
|
|
|
Hač do kónca zymskeho semestra 2023/24 přeproša SI, Techniska uniwersita Drježdźany (TUD) a Załožba bajkow Waltera Kahna, kotrejež předsydka kuratorija je kulturna wědomnostnica dr. Susanne Hozyna, na rjad čitanjow (hlej rubrika "Terminy"). Přednoškam móžeće tež přez livestream sćěhować, nahrawanja steja na SI-youtube-kanalu hač do kónca lěćneho semestra k dispoziciji. » dale
|
|
|
|
|
|
Serbska tkajerska stwa w Drjowku budźe dźěl registra serbskeho kulturneho herbstwa
|
|
Spěchowanje braniborskeho Ministerstwa za wědomosć, slědźenje a kulturu zmóžni Serbskemu institutej fotografiske zapřimnjenje a digitalizowanje zběrki Lotara Balka. Z tym so Serbska tkajerska stwa w Drjowku jako dalši wažny wobstatk zběrki za register serbskeho kulturneho herbstwa wotkrywa. Ćežišćo wot septembra do decembra 2023 přizwoleneho projekta je wuznamna zběrka serbskich jutrownych jejkow, kotruž bě Lotar Balko w běhu wjacorych lětdźesatkow zestajił. Kaž hižo za muzej w Janšojcach so objekty fotografisce dokumentuja a z dalšimi informacijemi wobohaćene na www.museum-digital.de wozjewja. Tute dźěło wukonja w Drjowku Marleen Schindler.
|
|
|
|
Wědomostna přirada so informuje – zjawny wječorny přednošk z prezentaciju filma w Kamjentnym domje w Budyšinje
|
|
Na swojim lětnym posedźenju 9./10. nowembra je so wědomostna přirada Serbskeho instituta wo dźěławosći a wo aktualnych projektach slědźenišća wobhoniła. Prěni raz wobdźěli so nowy čłon gremija prof. Paul Videsott ze Swobodneje uniwersity w Bozenje. W zjawnym wječornym zarjadowanju stejachu serbske filmowe krajiny w srjedźišću – z fokusom na filmach DEFA. Wotpowědny zběrnik wuńdźe jako wuslědk zhromadneho projekta Serbskeho institua ze załožbu DEFA w nalěću 2024. » dale
|
|
|
|
Institutny źeń 2023, to wón jo był – we słowach a wobrazach
|
|
|
|
|
|
|
Góstny wědomnostnik slěźi na pólu serbskego balokopaŕstwa
|
|
Sportowy sociolog dr. Kristian Naglo jo slěźił ako góstny wědomnostnik Serbskego instituta (w měrcu, awgusće a septemberu) na pólu "serbskego balokopanja". We rozgronje z Janom Boguszom (link), ako sam jo aktiwny balokopaŕ, wulicujo dr, Naglo, dla cogo konkretnje to slěźaŕske pólo jogo fasciněrujo a dla cogo jo se wósebnje ze serbskim balokopaŕskim swětom zabrał. » k interviewoju
|
|
|
|
|
|
|
Nowinki z rěčneju portalow
|
|
|
- Słownik noweje leksiki online přistupny pod hornjoserbsce.de
|
Pod hornjoserbsce.de/snl/ poskića Serbski institut wot nětka jako nowy modul wobdźěłany słownik noweje leksiki – jedna so wo digitalnu wersiju druheho, wobdźěłaneho nakłada "Němsko-hornjoserbskeho słownika noweje leksiki" wot Helmuta Jenča (zemr.), Anje Pohončoweje a Jany Šołćineje, kotryž so tuchwilu tež za ćišć w LND přihotuje. Za to su so serbske wotpowědniki kritisce přepruwowali a nowe hesła dodali, wosebje na zakładźe rěčnych kućikow a interneje lisćiny nowotwórbow. Słownik wobjimuje něhdźe 12 700 słownych artiklow z wjace hač 20 000 hornjoserbskimi wotpowědnikami a wariantami (z fleksiskimi tabulkami za kóžde słowo) a přibližnje 1050 přikładami.
|
- Dolnoserbski korpus rozšyrjony wó dwa miliona słow – něnt teke aktuelna publicistika pśistupna
Serbski institut źěła wót lěta 2019 gromaźe z Ludowym nakładnistwom Domowina w ramiku projekta "Stawny monitoring górno- a dolnoserbskego pismojstwa". Wšykne aktualne serbske teksty, kótarež se w nakładnistwje w běgu lěta wózjawiju, stajiju se institutoju za ten projekt k dispoziciji. Wóni se wobšyrnje pśeźěłaju a analyzěruju z metodami computeroweje linguistiki - pśedewšym glědajucy na nowy nowoskład a rěcne inowacije - a pśigótuju se ako wusokokwalitatiwne korpusowe teksty. – Płody togo źěła su se něnto integrěrowali do komfortnego pytanja na portalu dolnoserbski.de. Stakim mógu se tam direktnje pśepytowaś wšykne nowše publikacije nakładnistwa z lětow 2019-2022, mjazy nimi Nowy Casnik, Serbska Pratyja a Rozhlad, kaž teke někotare knigły. Korpus jo pśez to pśirosł wó jadnab dwa miliona słow na dogromady 18 milionow słow. Zmóžniło jo se to mjazy drugim pśez rozkuskowanje tekstow na krotke fragmenty, což zadora rekonstruěrowanjeju kompletnych tekstow, kótarež ga su šćitane. Aktuelnje pśigótujo se pódobny pśistup k nejnowšym górnoserbskim tekstam. Ten samy buźo se hyšći we prědnem kwartalu 2024 k dispoziciji stajiś.
|
|
|
|
|
Biblioteka a archiw Serbskeho instituta wostanjetej wot 27. 12. 2023 do 29. 12. 2023 zawrjenej. Přejemy našim čitarjam žohnowane hody a strowe nowe lěto.
|
Cytaŕnja jo wótcynjona:
wót pónjeźelego do srjody: wót zeger 9 do 16
stwórtk: wót zeger 9 do 18
pětk jo zal zacynjony
biblioteka-archiw@serbski-institut.de
telefon: 03591 4972-15 (informacija w cytaŕni)
|
|
|
|
|
|
Serbski institut je nowy kooperaciski partner w Leibnizowym slědźerskim zwjazku "Hódnota zašłosće"
|
|
Tutón mjezydisciplinarny zwjazk twori centralne městno za kulturnowědomostne a stawiznopisne slědźenje towaršnostneho rozestajenja ze zašłosću. Kooperacija twori za institut wurjadne móžnosće, zo by aktualne slědźerske dźěła w nadregionalnym přirunowanju jasnišo zdźěłał a runočasnje swójske dopóznaća wo mjeńšinospecifiskich temach do slědźerskeho diskursa dodał, wosebje we wobłuku walorizacije a komodifikacije. W oktobrje je Serbski institut zwjazkej přistupił. Prěnju wuměnu skićeše dźěłarnička "Nuclear Heritage in East-Central Europe" dnja 7./8. decembra w Centrumje za časohistoriske slědźenje w Podstupimje. » dale
|
|
|
|
Kooperacija z Mainzskeju akademiju wědomnosćow a literatury
|
|
Zgromadne źěło z Mainzskeju akademiju wědomnosćow a literatury (AdW-Mainz), ako jo se na pólu onomastiki we slědnych lětach etablěrowało, jo wót septembera pśez kooperaciske dogrono zmócnjone. Sobuźěłaśerje a sobuźěłaśeŕki wobeju institucijowu su se lětosa wěcej razow zmakali na onomastiske workshopy - z boka Serbskego instituta Joanna Szczepańska a dr. Kito Kśižank (źěłajucej na Digitalnem portalu k serbskim a łužyskim rěcnym a kulturnym krajinam) a z boka Mainzskeje akademije kolegi a kolegowki, ako źěłaju tam na "Digitalnem leksikonje familijowych mjenjow Nimskeje". Cil jo koordiněrowane wobźěłanje mjenjow serbskego rodu. Wušej togo deje prezentacije a rozkłaźenja jadnakich mjenjow byś wobstawnje ze sobu pśez linki zwězane. "Krejz wužywarjow našogo serwisa dolnoserbskich mjenjow buźo pśez to wjele šyršy, pśeto za informacije z digitalnego leksikona familijowych mjenjow Nimskeje interesěruju se nimskorěcne wužywarje z cełego swěta", měni mjenjo-wědnik Serbskego instituta dr. Kito Kśižank.
|
|
|
|
|
- Dr. Fabian Kaulfürst pśewzejo wót 1.1.2024 nawjedowanje rěcywědnego wótźělenja na Serbskem institutśe. Dotychměst jo tu funkciju wugbał direktor instituta prof. dr. Hauke Bartels. » cytajśo dalej
- nowe wědomnostne sobuźěłaśerje a sobuźěłaśeŕki: wót 1.7.2023 dr. Jochen Tiepmar (rěcywědne wótźělenje), wót 1.9.2023 Julija Běrinkowa (wótźělenje za regionalne wuwiśe a mjeńšynowy šćit) a Marleen Schindler (centralne pśedewześa).
- Wušej togo buźo Manuela Pöpelowa wót 1.1.2024 źěłaś ako nowa zastojnska wjednica. Wóna stupijo na město Měta Benady, kótaryž jo wugbał tu funkciju wót lěta 2019 a sednjo se něnto na wuměńk.
|
|
|
|
|
|
|
hišće hač do 06.01.2024
|
wustajeńca
|
SLUB Drježdźany, Corty-galerija & pokładowa komora:
|
|
"Der bewahrte Blick. Bild- und Tonschätze aus Sachsen"
|
|
Wjele materiala tež ze Serbskeho kulturneho archiwa!
|
|
|
|
|
TUD, Wienska dróha 48, rumnosć 0.04, 16:40 hodź.:
|
|
|
|
Antikwariat při tachantskej cyrkwi,Při mjasowych ławkach 3, Budyšin, 18:30 hodź.:
|
|
"Am Ende wird von mir nur gesammelter Schabernack übrig bleiben. Juro Mětšk – ein Porträt"
|
|
Knižna premjera z čitanjom. Čita Olga Solter.
|
|
|
|
|
TUD, Wienska dróha 48, rumnosć 0.04, 16:40 hodź.:
|
|
dr. Helmut Groschwitz, Institut za ludowědu, Mnichow
|
|
|
|
18.01.2024
|
knižna premjera
|
Smolerjec kniharnja, Sukelnska 27, Budyšin, 19:00 hodź.:
|
|
"Komplexität und soziolinguistische Typologie in den Flexionssystemen des Sorbischen"
|
|
|
|
|
TUD, Wienska dróha 48, rumnosć 0.04, 16:40 hodź.:
|
|
|
|
|
TUD, Wienska dróha 48, rumnosć 0.04, 16:40 hodź.:
|
|
prof. dr. Harm-Peer Zimmermann, uniwersita w Zürichu
|
|
|
|
hyšći až do 22.02.2024
|
wustajeńca
|
|
Serbski muzej w Chóśebuzu, Młyńska droga 12:
|
|
Darjona wěda - derbstwo Bogumiła Šwjele
|
|
z póžyconymi objektami ze Serbskego kulturnego archiwa
|
|
|
|
|
Łužica na puću k naslědnemu kulturnemu regionej – potenciale serbskeho kulturneho turizma
|
|
Zhromadne zarjadowanje Serbskeho instituta a Serbskeho kulturneho turizma. Dalše informacije sćěhuja.
|
|
|
|
14.-16.03.2024
|
mjezynarodna konferenca
|
|
"Zwischen Bautzen, Prag und Rom. Transregionale Interaktion und Kommunikation in der Kirchengeschichte Zentraleuropas"
|
|
konferenca Serbskeho instituta a Karloweje uniwersity Praha, spěchowana wot Němsko-čěskeho fondsa přichoda
|
|
|
|
12.-27.07.2024
|
lětni kurs
|
|
Serbski gymnazij Budyšin:
|
|
mjezynarodny lětni kurs za serbsku rěč a kulturu
|
|
zarjadowany wot Serbskeho instituta
|
|
|
|
|
|
Šulerski projekt: Na serbskich slědach we Warnoćicach
|
|
11. decembra rozmołwjachu so šulerjo 11. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin z časowym swědkom Jakubom Wjacławkom (89 lět), zo by jim wo swojim času jako serbski šuler we Warnoćicach po Druhej swětowej wójnje rozprawjał. Rozmołwa wotmě so we wobłuku přihota wučbneje šćežki k serbskim slědam we Warnoćicach. Projekt přewjedu serbscy a čěscy šulerjo (Biskopski gymnazij Warnoćicy) zhromadnje. Němsko-čěski fonds přichoda a Załožba za serbski lud spěchujetej projekt. » dale čitać
|
|
|
|
|
|
Serbske kulturne derbstwo w strukturnej změnje
|
|
Pśinosk ku kubłańskemu konceptoju "Interpretacija natury a kultury" na 4.12 w Chóśebuzu - pód wjednistwom Sebatiana Zoeppa ("Spreeakademie") kaž teke Claudije Grünberg (Institute Heritage Studies, Barlin). Wobej referenta źěłatej rowno gromaźe we nadawku Marketingowego towaristwa Górna Łužyca–Dolna Šlazyńska na kubłańskem koncepśe k zawjeźenju "interpretacije" we turizmje a pódpěratej ako fachnika na tom pólu teke UNESCO-5-projekt. Jadnab 30 zastupnikow a zastupnicow z LEADER-regionow, wót Domowiny, zagronite za serbske nastupnosći, muzeologi atd. su se na tom wobźělili. » cytajśo dalej
|
|
|
|
|
|
Folgen der Braunkohleförderung in Ostdeutschland
|
|
|
Dr. Jenny Hagemannowa moderěrowaše diskusijny rjad w sekciji "Erinnerung / Vergangenheit" konferency "Verschwundene & verschwindende Orte. Folgen der Braunkohleförderung in Ostdeutschland" Zwjazkoweje centrale za politiske kubłanje 1. decembra we Forumje za načasne stawizny w Lipsku. Tema konferency bě herbstwo brunicoweho hórnistwa w srjedźoněmskim a we Łužiskim rewěrje. » dale čitać
|
|
Diskusije dokumentowachu so grafisce.
|
|
© Tiziana Beck, Cool Graphic Recording
|
|
|
|
|
|
Folklorne centry w NDR – kulturne herbstwo!?
|
|
Kónc 1970tych lět załožichu so po cyłej NDR tak mjenowane folklorne centry, kotrychž nadawk bě dokumentacija, hajenje a dalewuwiwanje kulturneho herbstwa regionow. W lěće 1977 załoži so Serbski folklorny centrum při Domje za serbske ludowe wuměłstwo na Póstowym naměsće w Budyšinje. - 21. nowembra buchu na zahajenskej dźěłarničce w Budyšinje ramikowe wuměnjenja a koncepcije něhdyšich centrow kaž tež dźensniši wobstatk zběrkow w archiwach a bibliotekach zestajane. Zarjadowanje, kotrež organizowaštej kulturnej wědomostnicy instituta dr. Theresa Jacobsowa a dr. Ines Kellerowa, wotmě so w kooperaciji ze Syću za wšědnu kulturu we wuchodźe. - Spěchowane bu wot Swobodneho stata Sakskeje we wobłuku projekta "Serbska politika w NDR. Struktury, akterojo a zajimy 1968 – 1989".
|
|
|
|
|
|
Open BTU: "Módrośišć, zorja, muzika a wědomnosć"
|
|
|
|
"Módrośišć, zorja, muzika a wědomnosć - Serbska kultura a rěc ako resursa Łužyce" - to jo było motto pśednoskowego a diskusijnego wjacora Open BTU na 8. nowemberje, kótaryž jo organizěrowało wótźělenje za regionalne wuwiśe a mjeńšynowy šćit gromaźe Maksom Hasackim (DomPro "Zorja"), Gregorom Klimom (rbb) a Daniel Häfnerom (Plon GmbH). Jadnab 80 gósći jo pśišło do zala Audimax na BTU w Chóśebuzu. Moderěrowałej stej Uta Henschelowa, wjednica Šule za dolnoserbsku rěc a kulturu, kaž teke Thomas Hasenauer wót Centruma za wědomnostne dalejkubłanje BTU. » dalej cytaš
|
|
|
|
Pólscy studenća a studentki Serbski institut zeznali
|
|
|
Za slědźerski projekt "Łužiska kultura – wobchowana jenož w formje open-air-muzeja, abo je hišće žiwa?", su sebi pjeć studowacych slawistiki ("Koło Naukowe Slawistów") Waršawskeje uniwersity serbske institucije wopytali, jedna stacija běše (5. nowembra) Serbski institut w Budyšinje. Z Janom Boguszom (we wobrazu naprawo), kotryž wjedźeše jich po instituće a jim ćežišća slědźenja předstaji, rozmołwjachu so mjez druhim wo wosebitosćach delnjo- a hornjoserbšćiny. Archiwar Měrćin Brycka sposrědkowa studentam dohlad do Serbskeje centralneje biblioteki a Serbskeho kulturneho archiwa.
|
|
|
|
|
|
Perspektiwy serbskeje rěcneje didaktiki
|
|
Z pśednoskom k toś tej temje jo se oficielnje zachopiła źěłabnosć wótźělenja za regionalne wuwiśe a mjeńšynowy šćit na nowem měsće. Jadnab 30 gósći z wědomnosći, politiki a kubłanja su pśišli na 5. oktobra na prědny pśednosk we nowych rumnosćach Pśi Grodowej cerkwi. Dr. Emily Barthold (BTU) a dr. Willi Wolfgang Barthold (TU Drježdźany) stej powědałej wó wósebnem rěcnodidaktiskem pśistupje. Z tym zrownju jo to był zachopjeńk rědu "RegMje pśepšosyjo". » cytajśo dalej
|
|
|
|
Dalše nowinki a rozprawy minjenych měsacow
namakaće na našej domjacej stronce pod
|
|
|
|
|
|
|
Lětopis – Časopis za sorabistiku a přirunowace mjeńšinowe slědźenje
- wuchadźa wot 1. septembra jako online-journal z jednotliwymi wozjewjenjemi (ze swójskej DOI) a pod wuměnjenjemi open-access » dale čitać
|
|
|
13. decembra wozjewichu so tři nowe přinoški a dwě konferencnej rozprawje:
|
|
|
|
Dalše nowe wudaća
|
|
|
|
|
Sorabistiske źěłowe papjery
We rěźe "Sorabistiske źěłowe papjery" wuchadaju w njepšawidłownych interwalach źěła a rozpšawy, ako su nastali wětšy źěł w projektach Serbskego instituta. Jadna se wó poziciske abo konceptowe papjery, dokumentacije (na pś. nejlěpšych praktikow) a wó pódobne teksty z běžnego źěła.
|
Zešywk 1 a zešywk 2 (glej titel nalěwo) su wózjawjonej. Dalšne wudaśa slěduju skóro.
|
|
|
|
|
|
Rjad artiklow k serbskej stawizniskej a dopomnjenskej kulturje
|
|
|
|
|
|
|
Serbski institut z. t.
Madlen Domašcyna (redakcija)
Dwórnišćowa 6
D-02625 Budyšin
tel.: +49 3591 4972-0
faks: +49 3591 4972-14
si@serbski-institut.de
|
|
Wotnožka za delnjoserbske slědźenja
Augusta Bebelowa dróha 82
D-03046 Choćebuz
tel.: +49 355 485 764-82
faks: +49 355 485 764-94
cottbus@serbski-institut.de
|
|
|
|
|
|
