Žywe kulturne derbstwo Dolneje Łužyce jo wiźeś na sorabistiskem informaciskem portalu SORABICON
Camprowanje we zymjem, twarjenje a wužywanje błośańskich cołnow abo traděrowanje starych wobsednikaŕskich a stroninych mjenjow – serbske nałogi, rucnikaŕske techniki abo wulicowanja worduju we Dolnej Łužycy juž dawno wót rodu do rodu dalej dawane. Wóni charakterizěruju naš region a wěžu luźe gromadu. Kulturne derbstwo Dolneje Łužyce jo žywe a ma wšake formy.
Wót źinsajšnego (ga 18. awgusta) namakajośo na sorabistiskem informaciskem portalu Serbskego instituta SORABICON prědny źěł zběrki žywego kulturnego derbstwa we styrich rěcach (nimski, górno- a dolnoserbski, engelski).
We tej stawnje rosćecej „datowej bance“ zběraju se mjazy drugim fotografije, filmowy material a artikele z casnikow, ako dokumentěruju imaterielne kulturne derbstwo we Dolnej Łužycy.
Eksemplariski stoje doněnta informacije wót prědnych wósymich praktikow k dispoziciji: traděrowanje stroninych a wobsednikaŕskich mjenjow, jańske rejtowanje, kulkowy swěźeń, błośańske rybakaŕstwo, twaŕ a wužywanje błośańskego cołna, źaśe seśow błośańskich rybakarjow. Kužda praktika jo jadnej wót pěśich powšyknych rubrikow kulturnego derbstwa pśipokazana: wustne tradicije, pśedstajajuce wuměłstwo a muzika, nałogi a swěźenje, wěźenje wót natury a uniwersuma, tradicionelne rucnikaŕstwo. Zaprědka wopśimjejo ta zběrka 141 aktuelnych fotografijow a publicistiskich pśinoskow, kótarež słuže ako dopokaze, źo wóne wósym praktikow se wugbaju. Ten material móžośo z pomocu kórty rešeršěrowaś.
„Z tymi prědnymi wósym kulturnymi praktikami stojmy akle na zachopjeńku. Ta zběrka rosćo stawnje wó nowe praktiki a dopokaze. Wóna dokumentěrujo wjeliku bogatosć žywego kulturnego derbstwa we Dolnej Łužycy we wšakich lokalnych formach a wucynijo jo interesentam a slěźarjam na cełem swěśe pśistupne“, groni wjednik projekta a direktor Serbskego instituta prof. dr. Hauke Bartels. „Z tym smy aktiwnje wobźělone na pśesajźenju UNESCO-konwencije k woplěwanju imaterielnego kulturnego derbstwa z lěta 2003 we Nimskej. Digitalna inwentarizacija pśipomaga, kulturne derbstwo pśi žywjenju zdźaržaś, pśez to až wěźenje wót njogo wóstanjo na dłujki cas pśistupne; wóna pśinosujo k jogo dalejdawanjeju, wósebnje pśez formelne a informelne kubłanje, ale móžo teke k jogo wótžywjenjeju nawabiś.“
- direktny link k zběrce „Žywe kulturne derbstwo“ na portalu SORABICON
Pśedewześe „Praktiki imaterielnego kulturnego derbstwa we Dolnej Łužycy“ jo źěł wjelikego pśedewześa „Digitalny portal k serbskim a łužyskim rěcnym a kulturnym krajinam“, kótarež se spěchujo wót Załožby za serbski lud pśez srědki Zwězkowego ministaŕstwa za nutśikowne na zakłaźe wobzamknjenja Zwězkowego sejma.
Pśepšosenje
Wšykne interesěrowane su wutšobnje pśepšosone na zjawnu prezentaciju noweje zběrki a na rozgrono k imaterielnemu kulturnemu derbstwu na 23. oktoberje 2025 we Chóśebuskem měsćańskem muzeumje. To tšojenje wordujo gromaźe pśewjeźone wót Serbskego instituta a projekta Derbstwo Łužyce (projekt UNESCO 5).
Pokazka
Na 17. oktoberje jo Internacionalny źeń imaterielnego kulturnego derbstwa. (Běrow za Imaterielne kulturne derbstwo Nimskeje UNESCO-komisije pśigótujo lisćinu, do kótarejež mógu wšykne registrěrowane grupy z imaterielnym kulturnym derbstwom swóje zarědowanja zapisowaś.)